زاویۀ لنز چیست؟
لنز دوربین فقط بخشی از صحنۀ مقابل را به ما نشان می دهد. در یک سیستم معمول برای تلویزیون و ویدئو، اندازۀ افقی تصویر 1 بر 33 بار بزرکتر از اندازۀ عمودی تصویر است. به عبارت دیگر، ابعاد تصویر تلویزیونی دارای نسبت 3 به 2 است. گنجایش ابعاد صحنه ای معین در کادر تصویر تلویزیونی، بستگی به زاویۀ لنزی دارد که آن بخش
از صحنه را پوشش می دهد. برای مثال ، اگر لنزی با زاویه ای برابر با 40 درجه ، حدود افقی تصویر را نمایش دهد، به طور مسلم اندازۀ زاویۀ لنز برای به تصویر کشیدن حدود عمودی تصویر، برابر با 30 درجه خواهد بود. زوایای واقعی نمایش یا ثبت تصویر ، با فاصلۀ کانونی لنز ارتباط معکوس دارد( در فاصلۀ کانونی کوتاهتر ، زاویۀ لنز بازتر است و بالعکس ، در فاصلۀ کانونی بلند تر ، زاویۀ لنز بسته تر است. فصل ضمیمه را ملاحظه نمایید – م ). بر اساس طراحی لنز ها، زاویۀ لنز های با فاصلۀ کانونی معین ثابت است. اما لنز های زوم، فاصلۀ کانونی متغیر دارند. بنابراین ، می توان پوشش تصویری آنها را تنظیم کرد.
به طور معمول هنگام طراحی نماها دو سبک مورد استفاده قرار می گیرد. می توانید لنز را با فاصلۀ کانونی آن، یا با زاویۀ دید افقی اش شناسایی کنید. از آنجا که زوایای لنز بیشتر مشهود هستند و به طور مستقیم با ابعاد صحنه ارتباط مستقیم دارند، در اینجا از این روش استفاده خواهیم کرد.
نسبت زوایا در لنز های زوم
پوشش حد افقی یک لنز زوم می تواند از کوچکترین مقدار (مثل: 5/1 درجه) در باریکترین و بسته ترین حالت خود، تا بزرگترین مقدار ( مثل 60 درجه) در پهنترین و بازترین حالت خود تغییر یابد.
بیشتر لنز زوم وسعت محدودی از صحنه را پوشش می دهند. به طور مثال ، یک لنز زوم با نسبت 10:1 (5 درجه تا 50 درجه) بیشترین کاربرد عملی را برای مقاصد عمومی تصویربرداری دارد.
اندازۀ تصویر
زاویۀ لنز مشخص می کند که چه مقدار از صحنۀ مقابل دوربین، از جایی که دوربین در آنجا قرار گرفته است، مشاهده می شود. به طور مثال، یک لنز زاویه بسته 10درجه ، ممکن است چهرۀ یک فرد را از میان خیل جمعیت در قاب تصویر قرار دهد. با تعویض آن لنز با یک لنز زاویه باز ، مثلاً 50 درجه، تمامی افراد مورد نظر در قاب تصویر جای خواهند گرفت. به عبارت دیگر، هر چند در این حالت بیشترین بخش از صحنه را می بینیم ، اما اندازۀ فاصلۀ کانونی لنز به طور نسبی کاهش یافته است.
· با استفاده از لنز 10 درجه، سوژه 5 بار بزرگتر از هنگامی است که لنز 50 درجه را به کار می بریم ، اما فقط 1 بر 5 صحنه دیده می شود.
· با بهره گیری از یک لنز 5 درجه، سوژه دو بار بزرگتر از هنگامی است که لنز 10 درجه را به کار می بریک و 10 بار بزرگتر از زمانی است که لنز 50 درجه را در نما استفاده می کنیم.
زاویۀ لنز و پرسپکتیو
از لحاظ نظری، اشیاء و سوژه های جلوی دوربین، هنگامی در ابعاد واقعی شان نشان داده خواهند شد که زاویۀ دید لنز دوربین شبیه به زاویۀ دید چشم انسان و تقریباً برابر با 20 درجه تا 27 درجه باشد، اما اگر چشم انسانی کمی کمتر یا بیشتر از زاویۀ مذکور در بالا را ببیند، قادر به انعطاف و تطبیق ابعاد و اندازه های تصویر با موضوع مورد مشاهده نخواهد بود و اجسام را بزرگتر یا کوچکتر از ابعاد و اندازه های واقعی خود خواهد دید. به هر حال اگر از درون لنزی که دارای زاویه ای باز و بسته است به صحنه نگاه کنید، پرسپکتیو تصویر کج و معوج به نظر خواهد رسید. فضاء فاصله و عمق میدان، با استفاده از لنز های زاویه باز اغراق آمیز و با به کار گرفتن لنز های زاویه بسته، به هم فشرده نمایش داده خواهند شد. بنابراین، همان طور که خواهید دید، می توانید از این ویژگیها برای اجرای منظور خود بهره ببرید.
زاویای لنز دوربین چیست؟
زاویۀ دید لنز
لنز دوربین تلویزیونی همه چیز را بر اساس نسبت 4 به 3 می بیند. بنابر این زاویۀ دید عمودی دوربین برابر با 3 بر 4 دید افقی آن است.
تغییر زاویۀ دید لنز
با تغییر زاویۀ دید لنز، ابعاد و اندازه های تصویر موضوع های مقابل دوربین به نسبتهای معین تغییر می کند. با استفاده از یک لنز که زاویۀ دید آن سه برابر لنز قبلی باشد تصویر سوژه با 1 بر 3 اندازۀ قبلی خود ظاهر می شود و عرض دید صحنۀ مقابل دوربین به 3 برابر افزایش می یابد. مثل این است که فاصلۀ دوربین را از سوژه به سه برابر افزایش داده باشیم. استفاده از لنز زاویه بسته تر، نتیجۀ معکوس خواهد داشت.
لنز های زاویه باز
اصطلاح یا عبارت ((زاویه باز)) به لنز هایی اطلاق می شود که زاویۀ دید آنها برای مثال بین 30 درجه تا 60 درجه یا بیشتر است. استفادۀ دقیق از لنز زاویه باز، مزیتهای فراوانی دارد... در عین حال، نقاط ضعف و اشکالاتی نیز دارد که باید به آن توجه کرد.
مزایا
با تغییر فاصلۀ کانونی در یک لنز زوم تا بازترین حد خود، محدودۀ وسیعتری از صحنه در کادر خواهد بود. با لنزی که زاویۀ دید عاری یا نرمال دارد، برای دستیابی به همان صحنه باید فاصلۀ دوربین را از سوژه بمراتب بیشتر کنید. این کار مخصوصاً در مکانهایی که فضای محدودی برای حرکت دوربین دارد، اغلب غیر عملی است. این ویژگی بسیار خوب چنین لنزی است که می توانید بدون جابه جا کردن دوربین و عقب کشیدن بسیار زیاد آن از صحنه و سوژه، صحنۀ وسیع مقابل دوربین را ضبط یا پخش کنید.
لنز زاویه باز پرسپکتیو تصویر را اغراق آمیز نشان می دهد. به نظر می رسد که به فاصله، فضا، مکان و عمق میدان توجه خاصی شده است. همۀ چیز ها دورتر از آنچه واقعاً قرار گرفته اند، نشان داده میشوند. این ویژگی در یک استودیوی کوچک ، موهبتی بزرگ به شمار می رود؛ جایی که در آن حتی یک دکور محدود و مقتصدانه را میتوان به صورت فضایی وسیع ، جلوه داد. مزیت دیگر این گونه لنز ها حرکات نرم و یکدست دوربین است که براحتی صورت می پذیرد؛ بویژه بر زمینهای ناهموار، پستی وبلندیهای زمین کمتر حس می شود. از آنجا که عمق میدان تصویر زیاد است، امکان واضح سازی لنز نیز آسانتر است.
نقاط ضعف و اشکالات
به هر حال استفاده از لنز های زاویه باز، عیب و ایراد های خاص خود را دارد. این که بتوانیم تمام صحنه را در یک نما بگنجانیم بسیار خوب است، اما اگر دقت کافی به عمل نیاید، خارج از محدودۀ دکور صحنه، بوم صدا، وسایل و منابع نور، دوربینهای دیگر و افراد ناظر بر صحنه را هم ، بخطا ، در کادر خواهید داشت. هنگام تصویر برداری خارج از استودیو و استفاده از لنز های زاویه باز، چه بسا متوجه شوید که مقدار نا متناسبی از آسمان یا زمین جلو صحنه را در تصویر خود جای داده اید. بار ها اتفاق می افتد که لنز زاویه باز ، فضا را اغراق آمیز نشان میدهد و صحنه حالت دلهره و تشویق را به نمایش می گذارد. مخصوصاً این حالت زمانی رخ می دهد که یک مستند ساز و مفسر قصد اشاره به اوضاع تنگ و محدود زندگی دارد ولی به دلیل استفاده از لنز زاویه باز، صحنه به طرزی غیر عادی وسیع و جادار به تصویر کشیده شده است.
یکی دیگر از آثار عجیب بهره گیری از لنز های زاویه باز، زمانی است که سرعت حرکت اشیاء و سوژه ها، به طرف دوربین یا به سمت مخالف، اغراق آمیز جلوه می کند؛ حال چه مردم حرکت کنند، چه دوربین به طرف آنان یا برخلاف آن حرکت کند.
با استفاده از لنز زاویه باز ، جزئیات سوژه بسرعت کوچکتر و دورتر می شوند و از دوربین و از یکدیگر فاصله می گیرند. اما حرکت به جلو برای دیدن آشکارتر و روشنتر جزئیات ، می تواند نوعی واپیچیدگی عجیب تصویر را ظاهر سازد. نما های نزدیک از افراد که با لنز زاویه باز تصویر برداری می شوند، نا خوشایند، و حتی مضحک نشان داده می شوند؛ و نما های نزدیک از مطالب چاپی ، نت موسیقی و نمودار ها، دارای واپیچیدگی شدید هندسی است. اگر سر دوربین را با یک لنز 50 درجه یا بیشتر به طور افقی حرکت دهید، به نظر می رسد که خطوط عمودی هنگام عبور از جلوی لنز انحنا پیدا می کنند و دو باره صاف می شوند.
الف ) لنز زاویه باز
در موضوع تعیین شده برای دوربین ، لنز زاویه باز در ظاهر، فواصل پوششی بیشتر و تصاویر کوچکتر از سوژه را عرضه می کند.
ب) احساس فضای صحنه
در حالی که لنز معمولی(به طور مثال 24 درجه) ، پرسپکتیو عادی را ارائه می دهد، لنز زاویه باز به ظاهر، پرسپکتیو مبالغه آمیز را عرضه می کند. البته در این تصویر برای نشان دادن سوژه در اندازه ای که با لنز عادی دیده می شود، فاصلۀ دوربین کمی تنظیم شده است.
ج) عمق میدان
شفافترین تصویر ، در فاصلۀ وضوح لنز تشکیل می گردد. تصویر به طور اساسی در محدودۀ فاصله های نزدیکتر و کمی دورتر از مرکز وضوح تصویر، شفاف و واضح باقی می ماند. اگر فاصلۀ وضوح افزایش یابد، یا دیافراگم بسته تری برای لنز انتخاب کنیم ، عمق میدان دید برای لنز های زاویه باز، عمیقتر نشان داده می شود.
لنز های زاویه بسته یا تله فتو
اصطلاح زاویه یا ((تله فتو)) شامل لنز هایی می شود که برای مثال زوایای از 15 درجه تا 5 درجه یا کمتر را پوشش دهند.
مزایا
زاویه بستۀ لنز تله فتو نمای ((تلسکوپیک)) از سوژه ارائه می دهد. بنابراین ، چون بخش محدودی از موضوع یا صحنه را دریافت می دارد، کل صفحۀ تلویزیون را پر می کند. به ویژه زمانی که به سبب نا هموار بودن زمین در محل تصویربرداری ، ناکافی بودن زمان برای تولید، و موانعی که امکان نزدیک شدن دوربین به سوژه را با یک لنز معمولی و نرمال نمی دهد ، بخواهید نمایی نزدیک از سوژه بگیرید، لنز زاویه بسته یا تله فتو، وسیلۀ بسیار سودمندی است.
نقاط ضعف و اشکالات
در تصویری که از شیئی مسطح ، مثل یک تابلو نقاشی، می گیرید، عملکرد لنز زاویه بسته مشابه لنز عادی است( هر چند واضح سازی با لنز تله فتو مشکلتر به نظر می رسد). اما اگر با لنز زاویه بسته از سوژه های سه بعدی تصویر برداری کنیم ، عمق تصویر به هم فشرده و اشیاء نزدیک به یکدیگر نمایش داده خواهد شد. سوژه هایی که تقریباً دور از دوربین هستند، به نسبت نزدیکتر و بزرگتر از اندازۀ واقعی خود نمود خواهند داشت؛ در حالی که اشیاء دور از دوربین باید کوچکتر دیده شوند. ولی با استفاده از لنز زاویه بسته ، این اتفاق نمی افتد و موضوع های دور از دوربین کوچکتر دیده نمی شوند، چهره ها به شکل نا خوشایندی صاف و تخت در می آیند و محدوده حجم ظاهر موضوع ، کاهش می یابد ( به عبارت دیگر موضوع سه بعدی به شکل و تصویر دو بعدی تبدیل می شود-م)
ثابت و بی حرکت نگه داشتن دوربین
هنگام استفاده از لنز های زاویه بسته، یک لرزش بسیار کوچک ، تکانهای شدیدی را روی تصویر نشان می دهد؛ حرکات دوربین ، ناموزون، پرتکان و شلوغ به نظر می آید. هر قدر زاویۀ لنز بسته تر باشد این نتایج نه چندان دلپذیر بیشتر خواهد بود. هنگام کار در خارج از استدیو، اغلب به لنز های تله فتوی بسیار زاویه بسته، مثل 0.5 تا 50 درجه ، نیاز خواهید داشت تا سوژه های دور از دوربین به قدر کافی بزرگتر در تصویر ظاهر شوند. در این حالت برای جلوگیری از چرخشهای آزاد کله گی سه پایه ، باید پان و تیلت دوربین (سه پایه) را قفل کرد.
عمق میدان دید
وقتی لنز را واضح می کنیم، در واقع آن را برای فاصلۀ معینی که تصویر در آن فاصله شفافترین و واضحترین حالت خود را دارد تنظیم می کنید. اگر فاصله کمتر یا بیشتر شود، وضوح تصویر بتدریج کم می شود، تا آنجا که دیگر جزئیات دیده نمی شوند. فاصله ای را که در آن ، سوژه به طور قابل قبولی واضح دیده می شود، عمق میدان می نامند. این فاصله بسته به فاصلۀ کانونی لنز(زاویۀ لنز) ، فاصلۀ دوربین از سوژه و دیافراگم لنز، از چند سانتی متر تا بی نهایت در نوسان است.
هرگاه زاویۀ لنز(زاویۀ بازتر و فاصلۀ کانونی کوتاهتر) کاهش یابد، مخصوصاً وقتی دوربین به موضوع نزدیکتر می شود، عمق میدان وضوح کاهش خواهد یافت.
جایی که عمق میدان وضوح بسیار محدود باشد، واضح سازی لنز بسیار مشکل خواهد بود. در این حالت، تنظیم و تغییر کوچکی در حلقۀ وضوح لنز، سوژه را غیر واضح نمایش می دهد. ممکن است سوژه از محدودۀ وضوح لنز خارج گردد یا بزرگتر از آن باشد که در فاصلۀ عمق میدان وضوح جای گیرد!
کاربرد لنز های زاویه بسته یا تله فتو
الف) لنز زاویه بسته
در موضوع تعیین شده برای دوربین، لنز زاویه بسته به ظاهر فواصل پوششی نزدیکتر به سوژه و تصاویر بزرگتر از آن را عرضه می کند.
ب) احساس فضای صحنه
در حالی که یک لنز عادی(به طور مثال 24 درجه) پرسپکتیو عادی را ارائه می دهد، لنز زاویه بسته به ظاهر پرسپکتیو به هم فشرده را عرضه می دارد. البته در این تصویر برای نشان دادن سوژۀ جلو صحنه در همان اندازۀ دیده شده با لنز عادی، فاصلۀ دوربین کمی تنظیم شده است.
ج) ثابت و بی حرکت نگه داشتن دوربین
با استفاده از لنز 24 درجه عادی، پستی و بلندی های احتمالی کف محل تصویربرداری یا وزش باد قوی، فقط یک پرش کوچک قابل اغماض، پرشی به اندازه 1 بر 24 ارتفاع قاب تصویر، ایجاد می کند. در حالی که با استفاده از لنز زاویه بسته (فرضاً 5) ، بر اثر همان مقدار تکان، پرش قابل توجهی در حد 1 بر 5 ارتفاع تصویر ایجاد می شود. با لنز 50 درجه در حد 1 بر 50 ارتفاع تصویر ایجاد خواهد شد که در مجموع قابل چشم پوشی است.
کاربرد لنز زوم
روی اکثر دوربینهای تلویزیونی لنز زوم نصب می کنند. لنز زوم مزیتهای کاربردی زیادی دارد، اما باید با دقت کافی از آن استفاده کرد.
ابزار کنترل لنز زوم
انواع مختلفی از روشها و وسایل کنترل لنز زوم وجود دارد:
· حلقۀ واضح سازی که روی بدنۀ لنز تعبیه شده است و با دست تنظیم می گردد.
· دسته کوک، که روی دسته های سه پایه و کله گی بسته می شود و با کابل مخصوص به سیستم لنز و حلقۀ زوم کردن آن متصل می گردد. دستۀ کوک را هر چه سریعتر بچرخانید، عمل زوم کردن سریعتر انجام می پذیرد.
· کلید یا سویچ کنترل، معروف به ((شستی))، که به طور معمول روی دستۀ چپ متصل به کله گی بسته می شود و از طریق صدور دستور به یک موتور کوچک الکتریکی در ((نظام خودفرمان)) ، عمل زوم کردن به داخل یا خارج را انجام میدهد. هر قدر کلید شستی را بیشتر فشار دهید، عمل زوم کردن سریعتر انجام می گیرد. کلید شستی سرعتها و نسبتهای متفاوتی از عمل زوم کردن را عرضه می کند(x2,x4,x8,…)
· کلید دو طرفه، مشهور به ((الاکلنگی)) ، برای کنترل عمل لنز های زوم سبک و کوچک روی بعضی دروبینها نصب می شود. این کلید اغلب به موتور کوچکی که سرعت عمل آن قبلاً برای زوم کردن تنظیم شده است، فرمان می دهد.
· جعبۀ فرمان. اغلب کلید های نصب شده برای تنظیمهای مختلف لنز دوربین، که روی جعبۀ فرمان مخصوصی قرار دارند، فشاری هستند و ممکن است روی دسته های متصل به کله گی یا روی بدنۀ دوربین ، نصب شوند. با کلید های روی این جعبه فرمان ، می توانید با سرعتهای از قبل تنظیم شده، به چهار یا پنج زاویۀ لنز از پیش تعیین شده زوم کنید. این جعبه فرمان شاید دگمه ها یا کلید های ویژه ای برای انتخاب زوایای باز و بسته لنز، و فعال ساختن و به کار انداختن سیستم زوم خود کار داشته باشد. در ضمن ممکن است دارای نمایشگر خاصی برای اعلام زاویۀ لنز مورد استفاده باشد.
سیستمهای زوم خودکار ، به طور معمول نرمتر و روانتر از سیستمهای دستی عمل می کنند. در ضمن ، در صورت نیاز می توان از آن چشم پوشی کرد و به طور غیر خود کار عمل زوم را انجام داد. شما می توانید جزئیات بیشتر را در http://www.ahmadbilal.blogsky.com/1388/02/29/post-305/ مطالعه نمایید